Heb je je ooit afgevraagd waarom we eigenlijk verstandskiezen hebben, vooral als ze vaak alleen maar problemen veroorzaken? Die kiezen achterin je mond die meestal pas rond je 18e doorkomen, en die tandartsen er vervolgens maar wat graag uittrekken. Een terechte vraag!

Een evolutionair overblijfsel

Verstandskiezen, ook wel wijsheidstanden genoemd, zijn eigenlijk een erfenis uit een ver verleden. Onze voorouders hadden een heel ander dieet dan wij nu. Ze kauwden de hele dag door op taaie, rauwe planten, noten, wortels en rauw vlees. Hun kaken waren groter en sterker, en die extra kiezen kwamen goed van pas bij al dat maalwerk.

Maar zoals met veel dingen in de evolutie is er iets interessants gebeurd: onze kaken zijn door de eeuwen heen kleiner geworden. Dit komt onder andere doordat we ons voedsel zijn gaan bereiden. Door te koken werd ons eten zachter en makkelijker te verteren. Minder kauwwerk betekende dat we minder sterke kaken nodig hadden.

De kiezenparadox

En daar zit ‘m nou net de kneep. Onze kaken zijn gekrompen, maar het programma voor het maken van die verstandskiezen zit nog steeds in ons DNA. Het resultaat? Vier grote kiezen die proberen door te breken in een mond die eigenlijk te klein is geworden.

Voor sommige gelukkigen is er nog net genoeg ruimte, maar voor veel mensen zorgen verstandskiezen voor allerlei problemen:

  • Ze komen maar half door (impactie)
  • Ze komen scheef door en duwen tegen andere tanden
  • Ze creëren moeilijk schoon te houden plekjes waar bacteriën zich verzamelen
  • Ze kunnen pijnlijke ontstekingen en zwellingen veroorzaken

Waarom trekken we ze dan niet standaard?

Interessant genoeg laten tandartsen tegenwoordig verstandskiezen steeds vaker staan als ze geen problemen veroorzaken. Een verstandskies die netjes is doorgekomen en goed schoon te houden is, kan gewoon functioneren als een normale kies. Sommige mensen hebben zelfs ruimte voor alle vier!

Bovendien kunnen verstandskiezen nog van pas komen als je ooit een andere kies verliest. Dan kunnen ze dienen als verankering voor een brug of een andere vervanging.

De toekomst van de verstandskies

Evolutionair gezien zijn we in een interessante fase. Er zijn steeds meer mensen die worden geboren zonder aanleg voor een of meer verstandskiezen. Dit zou kunnen betekenen dat we over duizenden jaren misschien helemaal geen verstandskiezen meer hebben.

Tot die tijd blijven ze voor velen een bron van ongemak en voor tandartsen een bron van inkomsten. Maar nu weet je in ieder geval waarom je die kiezen hebt – ook al heb je er zelf misschien nooit om gevraagd!