Hoe werkt inflatie
Heb je je ooit afgevraagd waarom oma zegt dat een brood vroeger een kwartje kostte? Of waarom je met hetzelfde salaris ineens minder boodschappen kunt kopen? Dat is inflatie in actie – een economisch verschijnsel dat ons allemaal raakt, maar waar we vaak weinig van begrijpen. Laten we uitzoeken hoe inflatie werkt.
Wat is inflatie eigenlijk?
Inflatie is simpel gezegd het proces waarbij geld minder waard wordt en prijzen stijgen. Stel je voor: vorig jaar kostte een koffie bij je favoriete tentje €2,50. Nu betaal je €2,75 voor precies dezelfde kop. Dat kleine verschil? Dat is inflatie.
In Nederland meten we inflatie aan de hand van de consumentenprijsindex (CPI), een mandje met producten en diensten die de gemiddelde Nederlander koopt. Als de prijs van dat mandje stijgt, hebben we inflatie.
Maar waarom stijgen prijzen eigenlijk?
Nu loop je waarschijnlijk nog steeds met de vraag ‘hoe werkt inflatie’. Dat wordt hier allemaal duidelijk.
Er zijn verschillende oorzaken voor inflatie:
1. Vraag-gedreven inflatie
Als we met z’n allen plotseling meer geld uitgeven (bijvoorbeeld na coronalockdowns), maar het aanbod van producten niet meegroeit, stijgen de prijzen. Bedrijven zien dat mensen bereid zijn meer te betalen en voilà: hogere prijzen.
2. Kosten-gedreven inflatie
Wanneer produceren duurder wordt, bijvoorbeeld door hogere energieprijzen (hallo, gascrisis) of grondstoffen, berekenen bedrijven die kosten door aan jou als consument.
3. Monetaire inflatie
Als de Europese Centrale Bank meer geld in omloop brengt, kan dat leiden tot “te veel geld dat te weinig goederen achterna jaagt”. Meer geld in het systeem betekent vaak hogere prijzen.
De impact van inflatie op jouw portemonnee
Inflatie voelt een beetje als een sluipmoordenaar voor je bankrekening. Met een inflatie van 3% wordt jouw €100 in een jaar effectief €97 waard in koopkracht. Dat klinkt misschien niet dramatisch, maar het stapelt zich op:
- Je spaargeld wordt minder waard
- Vaste inkomens zoals pensioenen verliezen koopkracht
- Schulden worden relatief kleiner (het enige lichtpuntje voor sommigen)
Is inflatie altijd slecht nieuws?
Verrassend genoeg niet! Een beetje inflatie (rond de 2%) wordt door economen gezien als gezond voor de economie. Het stimuleert consumptie (waarom wachten met kopen als het morgen duurder is?) en geeft bedrijven ruimte om te groeien.
De echte nachtmerrie is deflatie – dalende prijzen. Dat klinkt misschien fijn, maar leidt tot uitstel van aankopen, economische krimp en werkloosheid. Vraag maar aan Japan, dat hier jarenlang mee worstelde.
De inflatie-rollercoaster van de afgelopen jaren
We hebben recent een wilde rit meegemaakt. Na jaren van lage inflatie schoot deze in 2022 naar recordhoogtes van boven de 10% in Nederland. Oorzaken? Een perfecte storm van:
- Post-corona vraagexplosie
- Verstoorde toeleveringsketens
- Energiecrisis door de oorlog in Oekraïne
- Opgeblazen huizenmarkt
Dit leidde tot pijnlijke koopkrachtdaling voor veel Nederlanders, met boodschappen die soms wel 20% duurder werden.
Wat kun je doen tegen inflatie?
Als gewone Nederlander kun je helaas weinig doen om inflatie zelf te stoppen – dat is het domein van centrale banken en overheden. Maar je kunt je wel wapenen:
- Investeer verstandig: Sparen alleen is tijdens hoge inflatie een verliezende strategie
- Verhoog je inkomen: Vraag om salarisverhogingen die minimaal de inflatie bijhouden
- Budgetteer slim: Kijk kritisch naar uitgaven en bespaar waar mogelijk
- Spreid risico’s: Zet niet alles op één paard als het om je financiën gaat
Tot slot
Een kort antwoord op de vraag ‘hoe werkt inflatie’: inflatie is een economisch verschijnsel dat we allemaal voelen maar niet altijd begrijpen. Hopelijk helpt deze uitleg om dit concept wat duidelijker te maken. Want een terechte vraag verdient een helder antwoord – zelfs als het over zoiets ingewikkelds als economie gaat.
En onthoud: volgende keer als je je verbaast over de prijs van een biertje op het terras, kun je met een zucht mompelen: “Die inflatie weer…” – en nu weet je ook écht waarom!
